Nad Polskę nadciągnęły fale upałów. Za oknem słońce i pogoda typowo urlopowa. Jednak większość z nas musi chodzić do pracy. Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy, gdy za oknem temperatura wskazuje jasno, że wakacje w pełni.
W jakich przepisach określono obowiązki pracodawcy
Jak zawsze odpowiedzi na pytania dotyczące obowiązków pracodawcy należy szukać w przepisach. Tym razem należy sięgnąć do kilku ustaw, bowiem jedna nie określa ich kompleksowo. Na początku zwróćmy uwagę na kodeks pracy, gdzie w art. 94 pkt 2a który mówi o tym, że pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie jej uciążliwości.
Uciążliwość jest klauzulą generalną ustawodawcy, co oznacza że ma bardzo szerokie zastosowanie. Na potrzeby interpretacji tego przepisu, przyjmijmy, że uciążliwością są upały panujące na zewnątrz.
Z biologicznego punktu widzenia wiadomo, że najlepsze warunki do funkcjonowania dla człowieka to temperatura w przedziale od 17°C do 20 °C. zgodnie z tą wiedzą, ustawodawca nałożył na pracodawców obowiązek stworzenia optymalnych warunków pracy, tak aby pracownicy mogli bez przeszkód wykonywać swoje obowiązki.
Drugim źródłem obowiązków pracodawcy są przepisy bhp, które każdy pracodawca musi bezwzględnie respektować. Określają one w sposób precyzyjny tylko dolna granicę temperatur w pomieszczeniu, gdzie przebywają pracownicy. Aby ją sprawdzić, należy sięgnąć do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy gdzie wskazano, jakie warunki musi stworzyć pracodawca.
Granice dozwolonych temperatur
Zgodnie z rozporządzeniem w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej, nie niższą jednak niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. Przykładem sytuacji, gdzie temperatura może być niższa niż 14 °C jest praca w chłodni. Wtedy na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia pracownikowi odpowiedniej odzieży ochronnej.
W przypadku pomieszczeń, gdzie pracownicy wykonują lekką, można powiedzieć biurową pracę, temperatura minimalna nie może być niższa niż 18°C co wynika wprost z przepisów o bhp.
Jeżeli chodzi o górne granice temperatur, zostały określone tylko w stosunku do pracowników młodocianych.
Pracownicy młodociani
Pracownikiem młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, ale nie osiągnęła jeszcze pełnoletniości. Przy zatrudnianiu pracownika młodocianego istotny jest fakt, aby praca, którą będzie wykonywał nie zagrażała jego zdrowiu.
Maksymalnej temperatury, jaką określił ustawodawca należy szukać w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Określono, że pracownicy młodociani nie mogą pracować w warunkach, gdzie temperatura przekraczanie mogą 30°C, a wilgotność względna powietrza jest wyższa niż 65%.
Kiedy powstaje obowiązek respektowania przepisów po stronie pracodawcy
Przepisy dotyczące obowiązków pracodawcy względem pracowników podczas upałów mają charakter okresowy. Znajdują zastosowanie gdy temperatura na zewnątrz przekracza 28°C . Organizując stanowiska pracy, należy wszystko odpowiednio przemyśleć już na początku, żeby potem uniknąć zbędnych trudności.
Tworząc stanowiska dla pracowników, warto przemyśleć, jakie rozwiązania będziemy w stanie zastosować, gdy temperatura za oknem zapanują afrykańskie upały. Najczęściej stosowaną praktyka wśród pracodawców jest montaż klimatyzacji. Zapewnia on w sposób najbardziej precyzyjny optymalizację temperatury. Jednak gdy nie chcemy montować klimatyzatorów ze względu na różne okoliczności będziemy zobowiązani w inny sposób zapewnić pracownikom komfortowe warunki pracy.
Dobrym rozwiązaniem może okazać się skrócenie czasu pracy, zastosowanie dłuższych przerw, czy rotację pracowników na stanowiskach pracy. Wypoczęty pracownik jest dużo bardziej efektywny niż ten, który przebywa w upale etatowe 8 godzin.
Obowiązek zapewniania napojów pracownikom
Nie wolno zapomnieć o tym, że pracodawca jest zobowiązany również do dostarczania pracownikom napojów. Wynika to Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Określono w nim, kiedy można uznać, że pracownik pracuje w warunkach podwyższonej temperatury.
Za taką pracę można uznać pracę, która:
– wykonywana jest na otwartej przestrzeni, gdzie temperatura przekracza 25°C,
– wykonywana w pomieszczeniach zamkniętych, przy temperaturze ponad 28°C.
Niekontrolowana emisja ciepła
Dodatkowo na każdym pracodawcy ciąży obowiązek zabezpieczenia stanowiska pracy przed niekontrolowaną emisją ciepła. Należy także zapewnić odpowiednie warunki do filtracji powietrza. Oznacza to, że pracodawca musi zadbać o prawidłowy techniczny okiem, rolet, żaluzji itp. Przy oknach, które otwierają się inaczej niż uchylenie, należy je odpowiednio zabezpieczyć, tak aby nikomu się nic nie stało. Nie chodzi tylko o to, że pracownik może z niego wypaść, ponieważ przy pracach biurowych to mało prawdopodobne, aczkolwiek niewykluczone. Należy zwrócić uwagę na to, aby z okna nic nie wypadło, ponieważ pracownicy mają często w zwyczaju stawianie czegoś na parapet, aby okno się nie zamknęło. Upadek przedmiotu nawet z wysokości pierwszego piętra może być szkodliwy dla osoby, która będzie akurat przechodziła pod oknami naszej firmy.